Co to jest gramatura tektury? Tektura o gramaturze 400 gramów na 1 m kwadratowy, a może 500 i więcej? Jak należy rozumieć parametr ECT, PET i czy norma ISO 3036:1975 ma rzeczywiście decydujący wpływ na jakość gotowego produktu? Dziś przyglądamy się podstawowym parametrom tektury falistej.
Budowa i podstawowe właściwości tektury falistej
Gramatura tektury falistej nie jest bez znaczenia
Jednym z bardziej istotnych aspektów przy wyborze idealnego opakowania kartonowego jest gramatura tektury, z której jest wykonany. Gramatura kartonu wpływa na wiele właściwości opakowania, takich jak sztywność, wytrzymałość, objętość i grubość materiału. Im wyższa gramatura, tym potencjalnie wyższa odporność tektury na zgniatanie krawędziowe i przebicie.
Gramatura tektury – to po prostu wartość grubości papieru w tekturze (inaczej mówiąc – gęstość kartonu). Im większa wartość gramatury tym większy ciężar tektury, ale i jej sztywność oraz wytrzymałość (tektura powinna być bardziej odporna na uszkodzenia mechaniczne).
Gramatura kartonu – klasyfikacja
Gramatura to jeden z bazowych parametrów fizycznych każdej tektury falistej. W zależności od indywidualnych potrzeb, producenci oddają klientom tekturę o gramaturze w zakresie od 280 (przy tekturach trójwarstwowych) do nawet 600 gramów na 1m kwadratowego w przypadku tektur pięciowarstwowych i bardziej złożonych (jej wartość może być podawana z uwzględnieniem warstwy kleju lub bez niej). Zazwyczaj dla tektur trójwarstwowych wyróżnia się składy o gramaturze od 350 g/m2 do 600g/m2, natomiast dla tektury pięciowarstwowych gramatura wynosi od 480 g/m2 do około 900 (a czasami nawet 1600 g/m2).
Niższe gramatury używa się przede wszystkim do produkcji różnego rodzaju przekładek i innych akcesoriów z tektury. Wyższe wartości przeznaczone są do produkcji pudełek o standardowej wytrzymałości, natomiast z tektury o gramaturze powyżej 500g uzyskuje się opakowania o lepszej jakości.
Uwaga!
Należy przyjąć, że zakres tolerancji na gramaturę tektury falistej w zależności od wybranego producenta oraz technologii produkcji wynosi od 1 do 5%.
Każda tektura falista wprowadzona do obrotu powinna spełniać normę PN-ISO 536:1996.
Odporność na przebicie punktowe tektury falistej PET
Drugim najważniejszym kryterium wyboru tektury falistej jest jej odporność na tzw. przebicie punktowe. PET wyraża wartość energii w dżulach [J], jaką należy użyć, aby przebić tekturę trójkątnym ostrosłupem, który przymocowuje się na wahadle. Odporność na przebicie punktowe pozwala na oszacowanie, czy opakowanie wykonane z tektury zagwarantuje odpowiednią ochronę transportowanego produktu.
Na ostateczną odporność na przebicie tektury falistej (w praktyce) mają znaczenie także warunki fizyczne, a w tym przede wszystkim wilgotność powietrza.
Odporność na zgniatanie kolumnowe – krawędziowe ECT
ECT to wskaźnik odporności tektury falistej na zgniatanie krawędziowe (inaczej także kolumnowe). To drugi najważniejszy parametr określający z jakiej klasy produktem mamy do czynienia. ECT wyraża się w kN na 1 w kw. W zależności od rynku, badanie ECT może mieć nieco inny przebieg. Norma PN-EN ISO 3037:2000 wskazuje jednak, iż pomiar sprowadza się do umieszczenia tektury falistej między dwoma płytami zgniatającymi (tektura położona prostopadle do płyt zgniatających) aż do chwili, w której arkusz papieru ulega załamaniu. ECT wyraża w praktyce maksymalną siłę zgniatania, w jakiej nie dochodzi do trwałego odkształcenia – zniszczenia tektury.
Kluczowy wpływ na wartość ECT ma klasa papieru wykorzystana do produkcji. Można przyjąć za regułę, że niższą odporność na zgniatanie kolumnowe – krawędziowe wykazuje tektura falista, do której wykorzystano arkusze papieru z recyklingu (włókien obróbki wtórnej).
Odporność na zgniatanie płaskie FCT
Tekturę falistą bada się także pod względem odporności na zgniatanie płaskie (samą tekturę, a także gotowe produkty, np. opakowania). Tekturę układa się równolegle do prasy i zgniata aż do chwili, kiery fale zostaną złamane. FCT wyraża się w N.
Płaskość leżenia tektury falistej (inaczej: wygięcie)
Przez pojęcie płaskości leżenia należy rozumieć relację wysokości maksymalnego wychylenia – wygięcia tektury falistej do jej długości. Im niższa wartość płaskości, z tym lepszym produktem mamy do czynienia (tektura o lepszej gramaturze, złożona z wielu warstw ma niższą tendencję do wyginania pod własnym ciężarem). Przyjmuje się, że płaskość leżenia nie powinna być wyższa nić 3 do 4%.
Pozostałe parametry tektury falistej
Producenci tektury mogą podawać także wartości uzupełniające, które pozwalają na bardziej precyzyjne określenie klasy produktu z jakim mamy do czynienia, a w tym m.in
- Wytrzymałość na rozciąganie (określana w N): zależna przede wszystkim od jakości arkusza, a w tym liczby oraz siły wiązań między włóknami papieru.
- Rozciągliwość (określana w %): zależna przede wszystkim od długości włókien, sprasowania, wypełnienia oraz stopnia zmielenia samej masy papierniczej, z której powstają gotowe arkusze do dalszej obróbki.
Poza tym należałoby wskazać także na sztywność zgniatania, odkształcenie plastyczne, ściśliwość, współczynnik sprężystości i tarcia.
